Программа дополнительного образования детей и молодежи (туристско-краеведческий профиль) «Наш край»
ПОЯСНИТЕЛЬНАЯ ЗАПИСКА
Программа дополнительного образования детей и молодежи туристско-краеведческого профиля определяет концептуальные основы, направления и содержание деятельности объединений по интересам, организационные и методические особенности образовательного процесса при реализации программ дополнительного образования детей и молодежи, а также его условия и результаты.
Образовательная программа дополнительного образования детей и молодежи
туристско-краеведческого профиля позволяет приобщать детей и учащуюся молодежь к всестороннему изучению своей малой родины, возрождению региональных культурных традиций и обрядов, сохранению историко-культурного и природного наследия своей малой родины и страны.
Туризм и краеведение являются не только рациональным средством организации свободного времени и оздоровления, но и ресурсом непрерывного образования. Использование программы туристско-краеведческого профиля предусматривает поиск инновационных методов наряду с активным использованием традиционных видов, форм и средств туризма и краеведения в системе дополнительного образования детей и молодежи.
Цель: формирование у обучающихся гражданско-патриотических и духовно-нравственных качеств средствами туристско-краеведческой деятельности.
Задачи:
приобщение обучающихся к историко-культурным и природным ценностям, народным традициям и обычаям малой родины, страны;
развитие мотивации обучающихся к познанию истории, культуры и природы
страны; приобретение практических навыков краеведческой деятельности.
Сроки реализации программы –1 год.
Образовательный процесс при реализации образовательной программы дополнительного образования детей и молодежи осуществляется в объединении по интересам – 1 час в неделю. Продолжительность одного учебного часа – 45 минут.
Продолжительность практического занятия объединения по интересам на местности в своем населенном пункте может составлять до 4 часов, однодневного похода, загородной экскурсии, соревнований и др. массовых мероприятий – до 8 часов в сутки, двухдневного – до 16 часов, трехдневного и более – до 24 часов.
УЧЕБНО-ТЕМАТИЧЕСКИЙ ПЛАН
|
№ п/п |
Раздел, подраздел |
Количество часов |
||
|
Всего часов |
Теоретических |
Практических |
||
|
1 |
Введение |
1 |
||
|
1.1 |
Вводноезанятие |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
2 |
Историческоекраеведение |
1 |
||
|
2.1 |
Краеведение–наука о родномкрае |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
3 |
О себе |
4 |
||
|
3.1 |
Я и моёимя |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
3.2 |
Традициимоейсемьи |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
3.3 |
Профессии в моейсемье |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
3.4 |
Творческий конкурс «Старая фотографиярассказала…» |
1 |
1 |
|
|
4 |
Историянашей школы |
2 |
||
|
4.1 |
Историявозникновения школы |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
4.2 |
Выпускники школы |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
5 |
Геральдика и история |
2 |
||
|
5.1 |
Беларусь – мояРодина. Символыгосударства – герб и флаг. Гимн. Работа с географическойкартой |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
5.2 |
Гродненская область. Историческая справка. Экономическое, политическое, социальное развитие |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
6 |
История города и района |
6 |
||
|
6.1 |
История д. Гравжишки |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
6.2 |
Город Ошмяны: от создания да 1795 г. |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
6.3 |
Развитие Ошмян в 19 – начале 20 вв. |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
6.4 |
История улиц города |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
7 |
Военная история |
3 |
||
|
7.1 |
Ошмяны в годы Первой мировой войны |
1 |
1 |
|
|
7.2 |
Ошмяны (1918-1939 гг.) |
1 |
1 |
|
|
7.3 |
Город и район в годы Великой отечественной войны |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
6.5 |
Развитие города и района с 1945 по 1990 гг. |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
6.6 |
Город и район на современном этапе |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
8 |
Общая туристско-экспедиционная подготовка |
3 |
||
|
8.1 |
Организация экспедиционных походов. Техника пешеходного туризма, движение на велосипедах, на транспорте |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
8.2 |
Организация туристско-экспедиционного лагеря и безопасность участников экспедиции |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
8.3 |
Ориентирование в экспедиции |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
9 |
Экономика |
1 |
||
|
9.1 |
Развитие промышленности и экономики города |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
10 |
Памятники и традиции религиозной культуры |
1 |
||
|
10.1 |
Памятники города и района.Религиозная жизнь города и района |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
11 |
Историявозникновения и развития музея и музейного дела |
1 |
||
|
11.1 |
Музеи города и района |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
12 |
Знаменитые земляки |
5 |
||
|
12.1 |
Почётные граждане города |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
12.2 |
Знаменитые люди нашего края |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
12.3 |
Художники города |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
12.4 |
Развитие книгопечатанья. Книгопечатники |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
12.5 |
Деятели науки и культуры |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
13 |
Литературное творчество |
1 |
||
|
13.1 |
Литераторы Ошмяншины |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
14 |
Фольклор |
2 |
||
|
14.1 |
Легенды о нашем крае |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
14.2 |
Народные и образцовые коллективы города |
1 |
0,5 |
0,5 |
|
15 |
Перспективы развития |
1 |
1 |
|
|
16 |
Экспедиции, экскурсии |
4 |
На протяжении года |
|
|
17 |
Резервное время |
1 |
||
|
39 |
18 |
16 |
ОЖИДАЕМЫЕ РЕЗУЛЬТАТЫ
В результате освоения программы обучающиеся должны знать:
основные факты из истории развития изучаемой области;
основные понятия, технические приемы и методы, применяемые в изучаемой
области; основные исторические сведения о своем регионе.
должны уметь:
использовать полученные знания на практике;
самостоятельно работать с литературой;
использовать дополнительные источники информации.
ФОРМЫ ПОДВЕДЕНИЯ ИТОГОВ РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ
Основными формами подведения итогов реализации программы является отчетное, открытое, итоговое занятие, конкурс, выставка, самостоятельная работа, презентация и защита творческого проекта, зачетный поход, экспедиция, соревнование, слет и др.
ФОРМЫ И МЕТОДЫ РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ
Основными формами организации образовательного процесса при реализации образовательной программы является занятие (теоретическое и практическое), экспедиция, экскурсия, поход, массовые мероприятия и др.
Среди интегрированных организационных форм выделяются экскурсии, экспедиции, конференции, конкурсы и т.д.
Основные методы реализации образовательной программы: методы обучения и формирования гражданско-патриотического сознания (беседа, рассказ, диспут, лекция и др.);
методы организации туристско-краеведческой деятельности, поведения обучающихся (педагогическое требование, приучение, практическая исследовательская работа, практическая работа, упражнение, работа с литературой, самостоятельная работа, иллюстрация, демонстрация, дистанционные методы обучения и др.);
методы стимулирования туристско-краеведческой деятельности, поведения обучающихся (дифференцированное обучение, участие в походах, экспедициях, экскурсиях, поощрение, перспектива, ситуация успеха и др.);
методы контроля и оценки туристско-краеведческой деятельности, поведения
обучающихся (беседа, опрос, наблюдение, анкетирование, тестирование, ранжирование, устный и письменный контроль, анализ результатов деятельности обучающихся, самоанализ, самоконтроль, диагностика, тренинги, рефлексивные методы и др.).
ЛИТЕРАТУРА И ИНФОРМАЦИОННЫЕ РЕСУРСЫ
1. Кодекс Республики Беларусь об образовании. – Минск: Нац. Центр правовой информ. Респ. Беларусь, – 2011–400 с.
2. ГісторыяБеларусі: курс лекцый: у 2 ч. / П.У. Брыгадзін [і інш.]. – Мінск: РІВШ БДУ, – 656 с.
3. Ганопольский, В.И. Уроки туризма / В.И. Ганапольский. – Минск: НМЦентр, 1998.
4. Детско-юношеский туризм: пособие для педагогов общеобразовательных учреждений, учреждений внешкольного воспитания и обучения / Ю.С. Константинов, С.С. Митрахович. – Минск: Нац. ин-т образования, 2010. – 208 с.
5. Константинов, Ю.С. Туристские слеты и соревнования обучающихся: учебно-методическое пособие / Ю.С. Константинов – М.: ФЦДЮТиК МО РФ, 2000.
6. Емельянов Б.В. Экскурсоведение: учебное пособие / Б.В. Емельянов. –Москва: ЦРИБ «Турист», 1992.
План - канспект занятку
Тэма: Горад Ашмяны: ад старажытнасці да 1795 г.
Мэта занятку: пазнаёміць вучняў з асаблівасцямі і этапамі развіцця горада ад старажытнасці да 1795 г.
Задачы ўрока:
адукацыйная: разглядзець і пазнаёміць вучняў з гісторыяй горада Ашмяны, асноўнымі этапамі яго станаўлення і развіцця да канца XVIIIст.
развіваючая: прадоўжыць развіццё навыкаў гістарычнага мыслення, навучаць вылучаць галоўнае, абагульняць, сістэматызаваць, рабіць высновы.
выхаваўчая:выхоўваць цікавасць і павагу да гісторыі роднага краю; навучаць праяўляць ініцыятыву, актыўнасць, самастойнасць; выхоўваць інтарэс да пазнання новага.
Забеспячэнне: Тэксты (карткі), мультымедыя або тэлевізар.
Ход урока
- Арганізацыйны момант.
- Падрыхтоўка да ўспрымання новага матэрыялу.
- Вывучэнне новага матэрыялу.
- Замацаванне новага матэрыялу.
- Рэфлексія.
Арганізацыйны момант
Настаўнік: Добры дзень, сядайце…
На дошцы запісаць дату і тэму.
Падрыхтоўка да ўспрымання новага матэрыялу
Настаўнік: Сёння мы з вамі будзем знаёміцца з асаблівасцямі развіцця нашага раённага цэнтра і яго бліжэйшых ваколіц. І на пачатку я прапаную вам праглядзець і праслухаць невялічкі відэаролік.
Прагляд відэа.
Спадабаўся верш?
Гэта верш нашай мясцовай паэтэсы з якой трошкі пазней мы пазнаёмімся бліжэй.
Настаўнік:Гісторыя Ашмян і раёна вядома археолагам ужо з 10-12 стагоддзяў, а сам горад у свой час з’яўляўся адной з рэзідэнцый вялікіх князёў літоўскіх. Зведалі Ашмяны і ашмянская зямля як міжусобіцы кіраўнікоў Вялікага княства Літоўскага, так і неаднаразовыя напады тэўтонскіх рыцараў, расійскіх, шведскіх, французскіх, польскіх і германскіх войскаў, фашысцкую акупацыю.
Слаўныя і гераічныя, драматычныя і трагічныя старонкі ёсць у летапісе гісторыі Ашмяншчыны. Не абмінулі яе ўсе войны і рэвалюцыі, якія прайшлі праз Беларусь. Яны пакінулі свой след не толькі ў помніках і абелісках, якімі так багата ашмянскаязямля, а і ў душах і сэрцах, лёсах тутэйшых людзей, незалежна ад іх узросту, нацыянальнасці і веравызнання.
Вывучэнне новага матэрыялу
А пачнём мы з краязнаўчай казкі “Откудамоглопойтиназвание «Ошмяны»?”
Знаёмімся з казкай
Настаўнік:Цікавая гісторыя? А ведаеце вы яшчэ якія-небудзь версіі паходжання назвы нашага горада?
Вучні пералічваюць версіі пра якія яны чулі раней.
Настаўнік: Цяпер разам будзем знаёміцца з гісторыяй горада. Зараз вы атрымаеце па 2 карткі з тэкстам, у адной з ім ёсць пропускі, якія вам трэба будзе запоўніць самастойна, выкарыстоўваючы першую куртку, а пасля мы праверым як вы справіліся. Пачынаем!
Вучні атрымліваюць карткі і пачынаюць выконваць заданне (запаўняць пропускі).
Настаўнік:Усе справіліся? Добра, пачынаем правяраць.
Вучні чытаюць па чарзе, па абзацу, ці па некалькі сказаў.
Тэкст
Ашмяны - горад у Гродзенскайвобласці на рацэАшмянка. Цэнтрраёну. Насельніцтваскладае каля 17 тысяч чалавек.
Ашмяны — даўняемагдэбурскаемесца, цэнтргістарычнагарэгіёну.
Паходжанненазвыгорадамаенекалькітлумачэнняў. Найчасцейсустракаюццаспробызвязацьяго з літоўскімісловамі «aszmenies» («ашменес»), што ў перакладзеазначаевастрыё, і «akmenas» («акменас») — камень. Дарэчы, камень дамінуе і ў распаўсюджанайлегендзеабАшмянах. Сустракаюцца і іншыяварыянты: у крыжацкіхлетапісахзахавалася слова «asschemynne» («асшэмінэ») — горад з драўляныміпабудовамі, абоназва мае фіна-вугорскаепаходжанне і перакладаецца на беларускуюмову як «мядзведзь».
ПершыпісьмовыўспамінпраАшмяны як замак уВіленскімкняствезмяшчаецца ў «ХроніцыЛітоўскай і Жамойцкай» і датуецца 1341 годам. У гэты час мясціназнаходзілася ў валоданнівялікага князя Гедыміна і паводлеспадчыныперайшла да ягоныхсыноў – Яўнуту і Альгерду, з 1382 г. –вялікаму князю літоўскамуЯгайле.
У 1384—1385 АшмяныспрабаваўзахапіцьТэўтонскіОрдэн, штомусілабыцьпачаткамзнішчэннякнястваЯгайлы, аднаквыправаскончыласяняўдачай. У канцы XIV ст. паселішча, атрымала статус горада ад вялікага князяВітаўта (у 1399 г.).
У 1413 горадўвайшоў у склад Віленскагаваяводства і да сярэдзіны XV стагоддзяз'яўляўсярэзыдэнцыяйвялікіхкнязёў. 8 снежня 1432 падАшмянаміадбыласябітвапаміжвойскаміЖыгімонта і Свідрыгайлы, у якойапошніпацярпеўсакрушальнуюпаразу. Пад 1497 годам упершынюзгадваеццатутэйшыфранцішканскіканвент, яківідаць, існаваў і раней, хоць у даведніках часам памылковадатуюцьз'яўленне ў Ашмянахманахаў-францішканаў 1505 годам.Напачатку XVI ст. горадпачаўзабудоўваццана новым месцы, названым НовыяАшмяны (зараз цэнтрсучаснагагорада), а старажытнаячастка (СтарыяАшмяны) была перададзена ў 1505 г. францысканцам. Яны пабудавалі тут касцёл і манастыр.
У 1519 маскоўскіязахопнікіспалілі і ўшчэнтразбурыліАшмяны. За часаміРэфармацыіМікалайРадзівіл «Руды» (1512—1588) заснаваў тут кальвінскізбор, горадзрабіўсяадным з найвядомейшыхцэнтраўкальвінізму ў ВялікімКняствеЛітоўскім.З 1566 г. Ашмяныбыліцэнтрампавета, атрымалімагдэбургскае права, а пасляЛюблінскайуніісталіцэнтрамстароства.
Цягам XVII стагоддзяАшмянынеаднойчы (у 1655, 1661 і 1677) вызваляліся ад падаткаў з прычыныразбурэнняў, учыненыхмаскоўскімізахопнікамі. У 1683 кароль і вялікі князь Ян Сабескінадаўгорадупрывілей на Магдэбургскае права.
22 мая 1792 кароль і вялікі князь СтаніслаўАўгустПанятоўскінадаўАшмянам герб: «срэбнае поле шчытападзелена на трычасткі: у правай — рука з залатымішалямі, у левай — тарк, паміжімі ў дольнайчастцычырвонаецялё». ЗачасаміпаўстанняТадэвушаКасцюшкі (1794) ў горадзезнаходзіўся штаб паўстанскага войска ЯкубаЯсінскага, друкаваласяадозва да расійскіхвойскаў. 1 мая і 8 ліпеня тут адбылісябаіпаўстанцаў з расійскімікарнікамі.
У вынікутрэцягападзелуРэчыПаспалітай (1795) Ашмяныапынулісяў складзеРасійскайімперыі. НовыяўладыліквідаваліМагдэбургскае права і перадалі места расійскамугенэрал-маёруКанчалаву.
Настаўнік:Добра, малайцы, справіліся. А цяпер адкладзём гэтыя лісткі і запоўнім крыжаванку. Я чытаю пытанне, калі вы ведаеце, то падымаеце руку і адказваеце, запісваючы адказ у патрэбнае месца. Пачынаем.
1. Як называецца рака, што працякае праз горад? (Ашмянка)
2. Як звалі князя ВКЛ, пры якім упершыню згадваюцца Ашмяны? (Гедымін)
3. Які князь ВКЛ надаў Ашмянам статус горада? (Вітаўт)
4. Як звалі манахаў, што з’явіліся ў горадзе на мяжы 15-16 стст.? (Францішканцы).
5. Чые захопнікі ў 1519 г. разбурылі і спалілі горад? (Маскоўскія).
6. Назавіце прозвішча караля Рэчы Паспалітай, які надаў гораду герб? (Панятоўскі).
7. У выніку чаго ў 1795 г. Ашмяны апынуліся ў складзе Расійскай імперыі? (Падзелу).
Вучні адказваюць на пытанні, запаўняюць крыжаванку.
Рэфлексія
Што новага вы сёння даведаліся?
Ці быў занятак карысны для вас? Што карыснага?
Што спадабалася, а што не вельмі?
